Het bekken
Het bekken is het benige gedeelte van het lichaam dat de romp met de benen verbindt en speelt een belangrijke rol bij de houding en het bewegen. Bovendien beschermt het de organen in het bekken zoals de blaas, de baarmoeder met de vagina en de darmen en bij de mannen de blaas en de darmen.
Het bekken is opgebouwd uit drie delen: de linker en de rechter bekkenhelft met aan de achterzijde het heiligbeen met onderaan het stuitje.
Op de plaats waar de bekkendelen bij elkaar komen zitten drie gewrichten: het schaambeen (ook wel symfyse genoemd) en aan de achterzijde aan weerskanten van het heiligbeen de SI gewrichten (de sacro-iliacale gewrichten).
Vooraanzicht
Achteraanzicht van staartbeen, heiligbeen, bekken en heup met kapsels en pezen. (Sobotta atlas)
De botdelen worden bij elkaar gehouden door de banden en daaroverheen de pezen en spieren (bekken, buik, bil en rugspieren). Samen zorgen ze voor een stevige basis in het lichaam.
Het bekken is bij mannen en vrouwen een klein beetje verschillend: bij vrouwen is de doorgang wat breder zodat kinderen kunnen worden gebaard.
Het binnendeel van het bekken kent twee delen:
– het grote bekken. Dit is het bovenste deel van het bekken waar zich een groot deel van de darmen bevinden.
– het kleine bekken. Dit is het onderste deel van het bekken waar zich de blaas, vagina, baarmoeder, eileiders, eierstokken, endeldarm en de bekkenbodem bevinden bij de vrouw en bij de man de blaas, prostaat en endeldarm en natuurlijk ook de bekkenbodem.
De bekkenbodemspieren
De bekkenbodemspieren zijn een groep van spieren die zich aan de onderzijde van het bekken bevinden en samen met de botten van het bekken de onderkant van de buikholte vormen. Ze vormen letterlijk de bodem van ons bekken. Daarnaast hebben de bekkenbodemspieren samen met de banden een dragende en steunende functie voor de buikorganen (de blaas, darmen en bij de vrouw ook de baarmoeder) Door de bekkenbodem heen lopen bij de man twee ‘buizen’: de plasbuis en de anus.
De vrouw heeft drie doorgangen door de bekkenbodem: de plasbuis, de vagina en de anus. De bekkenbodemspieren bestaan uit verschillende spierlagen die met elkaar samenwerken. Dat gebeurt deels zonder dat we het in de gaten hebben maar ook grotendeels door een bewuste controle. De bekkenbodem moet aanspannen om de urine en/of ontlasting op te houden, maar zal ook goed moeten ontspannen om te kunnen plassen, ontlasten, of gemeenschap te hebben. Bij drukverhogende momenten (bv hoesten, tillen) moet de bekkenbodem ervoor zorgen dat de organen op de juiste plaats blijven en dat er geen urine of ontlasting verloren wordt.
Als bekkenbodemspieren niet goed werken kan dat komen omdat:
-de spieren te veel gespannen zijn (overactief)
-de spieren te zwak zijn ( onderactief)
-de spieren niet in staat zijn om op het juiste moment te reageren (verstoorde coördinatie)
Wanneer de bekkenbodemspieren minder goed werken, kunnen er klachten ontstaan als:
• Verzakkingen van de baarmoeder, vagina, blaas, de urinebuis en de darm
• Incontinentie voor urine, ontlasting en/of windjes
• Moeizaam kunnen plassen of ontlasting krijgen
• Regelmatig terugkerende urineweginfecties
• Seksuele problemen zoals pijn bij het vrijen en erectiestoornissen
• Pijn in de buik, het bekken en / of de lage rug
De bekkenbodemspieren kunnen ook beschadigd, verzwakt of te gespannen raken door:
• Zwangerschap en bevallingen
• De overgang (te kort aan vrouwelijke hormonen)
• Overgewicht
• Veel hoesten bijvoorbeeld bij mensen met COPD
• Zwaar lichamelijk werk
• Aandoeningen van of operaties aan de prostaat
• Grote buikoperaties
• Ouderdom
• Door deze spieren langdurig op de verkeerde manier te gebruiken
De spieren van de bekkenbodem kunnen dus behalve beschadigd of verzwakt ook te gespannen zijn. Dit betekent niet dat ze (te) sterk zijn. Door de hoge spanning raken de spieren uitgeput en kunnen niet goed meer functioneren. Ze verliezen bij wijze van spreken hun alertheid en reageren niet meer adequaat.
De bekkenfysiotherapeut kan u leren met gerichte oefeningen uw bekkenbodem spier weer beter te leren gebruiken zodat uw klachten worden verholpen of verminderd